5 vụ nuôi thành công trên mô hình nuôi tôm sú công nghiệp từ mô hình nuôi ghép cá rô phi với tôm sú và TTCT. Sáng kiến của anh Nguyễn Anh Dũng (ấp Tân Đức, xã Tân Đức, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau) đã giải quyết được môi trường vùng nuôi, nâng cao năng suất tôm nuôi và được nông dân nuôi tôm công nghiệp (NTCN) lân cận trong xã áp dụng thành công.
Từ ý tưởng khoa học…
Từ ý tưởng ban đầu được tính toán, anh Dũng quyết định sử dụng khung lưới bao ví nằm ngay trung tâm ao nuôi, nơi mùn bã gom tụ lại trong quá trình nuôi với diện tích 10 – 15% so với ao nuôi. Bên trong khung lưới trên tiếp tục được thiết kế 1 khung lưới mành khoảng 1 m2 để bao ví cá lúc thả còn nhỏ, tránh hiện tượng cá chui ra ngoài ao nuôi. Mật độ nuôi ghép trong ao được tính toán đủ để giải quyết tốt môi trường ao nuôi, 2 con/m2 là phù hợp nhất.
Từ quy trình xử lý ao nuôi được thực hiện đúng kỹ thuật, quá trình xử lý cá phi để đưa vào ao nuôi cũng là một nghiên cứu khoa học mà anh Dũng đã thực hiện mang lại thành công. Với 3 khâu xử lý cá được thực hiện đúng, đủ là lượng cá được xác định số lượng, trọng lượng được cho vào thùng hay thau nhựa đủ lớn tiến hành cho 30 gam muối/m3 nước, sục khí sau 1 giờ chắt nước bỏ; tiến hành cho nước ao nuôi đã được xử lý và cho 50 g Oxytetracyclin/m3 nước tiếp tục sục khí để tẩy rửa vi khuẩn bám trong thành ruột của cá; thứ 3, tiếp tục cho 200 cc Iodine/m3 nước và sục khí 1 giờ; sau đó cho xuống ao nuôi, 7 – 10 ngày sau nước sẽ lên màu và tiến hành thả nuôi.
Anh Dũng cho biết: Từ kích cỡ cá ban đầu (bằng ngón tay cái) lớn theo ngày tuổi của tôm được thiết kế trong khung lưới mành khi tôm được 45 ngày tuổi ăn chuẩn nhá cho cá ra khung lưới lớn. Lúc này, váng bọt nổi lên trong ao, xác tảo tàn cùng với lượng thức ăn thừa sau cữ cho ăn được gom vào giữa thông qua quá trình chạy quạt sẽ được cá phi xử lý hết. Theo tập tính, cá rô phi bơi lội, làm ổ trên mặt đáy ao và lượng mùn bã hữu cơ từ nhiều nguồn được cá lọc triệt để; từ đó lượng khí độc trong ao như NH3, H2S… gần như không có. Còn pH và kiềm thì ổn định suốt vụ nuôi.
Thức ăn thừa được cá rô phi sử dụng thải trở lại ao nuôi tiếp tục được tôm ăn nên lượng đạm từ thức ăn được sử dụng triệt để giữa hai đối tượng cá rô phi và tôm. Rút kinh nghiệm từ nhiều năm trên ao nuôi, anh Dũng cho biết, nếu trước kia bùn thải ra môi trường ngoài là 5 tấn thì nay chỉ 2 tấn, thời gian nuôi tôm 6 tháng đạt trọng lượng 20 con/kg, nay còn 5 tháng rưỡi. Chi phí cho vụ nuôi, đặc biệt thuốc xử lý như vi sinh, khoáng chất trộn vào thức ăn… giảm 6 – 12 triệu đồng/vụ nuôi.
… đến hướng mở mô hình bền vững
Qua 13 năm thực hiện mô hình NTCN như ông Ngô Văn Tuấn, Hợp tác xã Đoàn Kết, xã Tân Duyệt huyện Đầm Dơi cũng phải ghi nhận bài toán giải quyết môi trường một cách hiệu quả khi được ông Dũng hướng dẫn và áp dụng thí điểm trên ao nuôi tôm sú đã được 4 tháng tuổi. Ông Tuấn nhận định: “Màu nước tuyệt vời, 13 năm qua tôi chưa từng thấy màu nước ao nuôi khi có cá rô phi như vậy. Với đặc tính cá rô phi lấy ôxy từ không khí cộng với việc bơi lội của cá giúp đảo nước tăng lượng ôxy cho ao nuôi”. Cùng mô hình trên, ông Tuấn còn thí điểm thả trực tiếp cá vào ao nuôi; trong khoảng thời gian tôm ăn thì không thấy cá vào tranh ăn, phân tôm có trong nhá sau thời gian cho ăn không còn, được cá rô phi ăn sạch, sau đó phân cá thải ra tiếp tục được tôm ăn lần nữa.
Kiểm chứng hiệu quả mô hình nuôi ghép cá rô phi với NTCN mà anh Trần Văn Hùng, ấp Tân Thành, xã Tân Dân, huyện Đầm Dơi thực hiện mô hình NTCN đã 6 vụ không vụ nào vượt qua 60 ngày tuổi, có vụ lỗ nặng, còn lại chỉ hoàn vốn. Được anh Dũng tư vấn và áp dụng nuôi theo mô hình ghép cá rô phi trên đã thực hiện vượt giới hạn trên đến 80 ngày, tôm đạt trọng lượng 54 con/kg, thu hoạch lãi trên 100 triệu đồng. Anh Hùng cho biết, môi trường ao nuôi rất ổn định, tôm mau lớn, bùn đáy ao cũng giảm.
Vụ nuôi tới, anh Dũng tiếp tục cải tiến mô hình này bằng cách khi tôm được 2 tháng tuổi tuyển cá rô phi được thả trực tiếp ra ao nuôi, đồng thời thả thêm một ít cá đối cùng với bố trí 2 giá thể ở 4 gốc ao nuôi sò huyết để lọc nước. Với cách bố trí này, chắc chắn môi trường ao nuôi tiếp tục được cải thiện, thành công hơn nữa.
Từ việc vụ nuôi vừa qua anh Dũng đã hướng dẫn anh em trong ấp, xã thực hiện 21 ao nuôi thì có 20 ao thành công cao, còn một ao lấy được vốn do tôm bệnh còi, không lớn. Từ sáng kiến mang đến thành công của anh Dũng, những hộ đã áp dụng mô hình trên đã tác động đến nhiều anh em nuôi lân cận trong ấp, xã. Vụ nuôi tới này chắc chắn có trên 50 ao làm theo cách anh Dũng đã thực hiện. Nhất là môi trường ao nuôi ổn định có thể nuôi đường dài nên sẽ chủ động hơn về thị trường, tránh bán tôm với giá thấp. Đó cũng là yếu tố giúp cho mô hình thành công hơn, đang được Phòng NN&PTNT huyện Đầm Dơi nhân rộng cho người dân NTCN trước áp lực ô nhiễm môi trường và dịch bệnh hiện nay.
Tính đến nay, với mô hình nuôi ghép cá rô phi với tôm công nghiệp, anh Dũng thành công 5 vụ nuôi liên tiếp. trong vụ nuôi này anh đã thu hoạch 3 ao được 1,537 tỷ đồng. Dự kiến tổng thu trên 3 tỷ đồng, lãi 2 tỷ đồng. Ngoài ra, lượng cá rô phi thu được từ 6 ao nuôi trên 1,5 tấn với giá bán 15 ngàn đồng/kg thì thu về trên 20 triệu đồng.
