Theo dự báo của ngành Nông nghiệp, năm 2016 do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino tình hình thời tiết, khí hậu sẽ ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động nuôi trồng thủy sản nói chung, nuôi tôm thâm canh – bán thâm canh nói riêng. Do đó, để giúp nông dân nuôi tôm hạn chế thấp nhất những rủi ro trong quá trình nuôi đảm bảo một vụ mùa thành công, xin khuyến cáo người nuôi tôm thâm canh – bán thâm canh một số biện pháp kỹ thuật sau:

1. Cải tạo ao nuôi

Cách 1: Cơ sở nuôi (hộ nuôi) tháo cạn nước ao nuôi và ao lắng, phơi khô đất cải tạo bằng xe cơ giới (máy ủi) vét bùn đáy ao, có bố trí ao chứa bùn thải.

Cách 2: Đối với những ao không phơi được: bơm cạn nước loại bỏ các địch hại có trong ao từ vụ nuôi trước (tôm, cua, ốc, côn trùng, cá tạp) dùng máy cào bùn thải về cuối góc ao, bơm chất bùn thải vào ao chứa thải, tu sửa bờ, các cống cấp nước, đầm nén kỹ bờ ao hoặc lót bạt để chống xói lở và hạn chế rò rỉ. Rào lưới quanh ao để tránh các loài ký chủ trung gian gây bệnh từ bên ngoài vào ao, Phơi đáy ao khoảng 5 – 7 ngày, tiến hành bón vôi với liều lượng 20 – 30 kg/1.000 m² (pH đất > 4) hoặc 30 – 40 kg/1.000 m² (pH đất < 4) đều đáy ao.

Sau mỗi vụ nuôi, phải phơi khô cứng nền đáy ao lắng, ao nuôi khoảng 1 – 2 tháng để ngắt vụ, tiêu diệt các mầm bệnh, phục hồi môi trường nền đáy.

Cải tạo ao trước khi nuôi – Ảnh: PTC

2. Lấy nước và xử lý nước ao nuôi

Lấy nước vào ao lắng qua túi lọc, trong túi lọc có bố trí túi lưới, lưới Thái dày tránh làm thủng túi vải bên ngoài nhằm loại bỏ rác, ấu trùng, tôm, cua, còng, ốc, côn trùng, cá tạp. Để lắng 3 – 4 ngày.

Chạy quạt nước liên tục trong 2 – 3 ngày để kích thích trứng tôm, ốc, côn trùng, cá tạp nở thành ấu trùng.

Diệt tạp, diệt khuẩn nước cấp trong ao lắng vào buổi sáng (8 giờ) hoặc buổi chiều (16 giờ) bằng Chlorine nồng độ 30 ppm (30 kg/1.000 m3 nước) hoặc những chất diệt tạp có tên trong danh mục được phép lưu hành tại Việt Nam (không dùng thuốc bảo vệ thực vật và các chất cấm sử dụng).

Quạt nước liên tục trong 10 ngày để phân hủy dư lượng Chlorine. Kiểm tra dư lượng Chlorine trong nước bằng thuốc thử.

Sau khi lấy nước 3 – 5 ngày tiến hành diệt cá tạp, sử dụng Saponin 15 – 20 kg/1.000 m³ nước. Sau 3 – 5 ngày tiến hành diệt khuẩn, sản phẩm được sử dụng nhiều là Iodine, Virkon… (sử dụng lúc 8 giờ hoặc 16 giờ).

Cấp nước từ ao lắng qua ao nuôi (qua nhiều lớp túi lọc bằng vải dày) đến khi mức nước trong ao nuôi đạt 1,3 – 1,5 m. Để lắng 2 ngày.

*Lưu ý: Không diệt tạp trong ao nuôi. Không lấy nước vào ao lắng khi nước ngoài kênh/mương có nhiều váng bọt, màng nhầy, nhiều phù sa; hay nguồn nước nằm trong vùng có dịch bệnh, nước có hiện tượng phát sáng vào ban đêm.

3. Gây màu nước

Sau khi lấy nước vào ao nuôi 2 ngày, gây màu nước giúp phát triển vi sinh vật phù du, ổn định môi trường nước, tạo môi trường thuận lợi hạn chế tôm bị sốc, tăng tỷ lệ sống.

Cách 1: Bằng cám ủ (thành phần: cám gạo, bột đậu nành, bột cá phối trộn theo tỷ lệ 2:2:1. Nấu chín, ủ trong 2 – 3 ngày). Lúc 7 – 8 giờ sáng: bón vôi đen Dolomite hoặc vôi nông nghiệp CaCO₃ liều lượng 20 – 30 kg/1.000 m³. Lúc 10 – 12 giờ trưa: bón cám ủ liều lượng 3 – 4 kg/1.000 m³. Lặp lại 2 bước trên liên tục trong 3 – 5 ngày đến khi độ trong của nước đạt 30 – 40 cm.

Cách 2: Bằng mật đường + cám gạo + bột đậu nành (tỷ lệ 3:1:3) ủ trong 12 giờ. Vào 9 – 10 giờ sáng: bón mật đường + cám gạo + bột đậu nành đã qua ủ với liều lượng 2 – 3 kg/1.000 m³ nước ao, tạt liên tục 3 ngày. Khi màu nước trong ao chuyển sang màu của tảo khuê (vàng hay nâu nhạt) hay màu xanh vỏ đậu thì tiến hành thả giống.

Đối với những ao khó gây màu nước, hay màu nước không bền nên bổ sung thêm các thành phần khoáng, Silic để giữ màu nước cho ao nuôi.

Có thể gây màu nước bằng chế phẩm vi sinh theo hướng dẫn của nhà sản xuất có uy tín để phân hủy mùn bã hữu cơ lơ lửng, xác tảo chết tích tụ do dùng hóa chất diệt khuẩn trước đó, tạo nguồn vi khuẩn có lợi giúp môi trường nuôi ổn định, tạo điều kiện cho tôm phát triển tốt ngay từ đầu.

*Lưu ý: Không dùng phân vô cơ gây màu nước. Không diệt tạp trong hồ nuôi khi đã lấy nước. Kiểm tra yếu tố môi trường nước ao nuôi đảm bảo trong ngưỡng thích hợp trước khi thả giống.

4. Quạt nước

Bố trí hệ thống quạt nước và thời gian chạy quạt nước phải đảm bảo nhu cầu ôxy cho tôm nuôi; đặc biệt thời điểm chiều tối/đêm/gần sáng khi hàm lượng ôxy hòa tan giảm dần/xuống thấp nhất trong ngày.

Cần tăng cường thời gian chạy quạt hoặc bố trí thêm hệ thống quạt cho tôm nuôi, đặc biệt vào những thời điểm nắng nóng hoặc mưa kéo dài.

a. Vị trí đặt cánh quạt nước

Cách bờ 1,5 m. Khoảng cách giữa 2 cách quạt nước 60 – 80 cm, lắp so le nhau. Tùy theo hình dạng ao mà bố trí cánh quạt nước nhằm tạo được dòng chảy tốt nhất và cung cấp đủ nhu cầu ôxy cho tôm nuôi.

b. Số lượng cánh quạt nước

Đối với nuôi tôm sú:

Đối với nuôi tôm chân trắng: Tôm chân trắng đòi hỏi ôxy rất lớn. Do đó, tùy theo mật độ thả nuôi có thể thiết kế hệ thống quạt nước bằng cánh quạt nhựa hoặc kết hợp cánh quạt nhựa và cánh quạt lông nhím hoặc các cánh quạt cung cấp ôxy khác để cung cấp ôxy cho ao nuôi. Vòng tua của cánh quạt nhựa nên >120 vòng/phút.

Theo Trần Thanh Thiện, Tạp chí thủy sản Việt Nam, 11/03/2016