Để tăng cường các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh, thực hiện có hiệu quả kế hoạch nuôi tôm, Tổng cục thuỷ sản xin giới thiệu đến các hộ cơ sở nuôi tôm một số nội dung đối với việc chuẩn bị xử lý nước, lấy nước vào ao chứa, ao nuôi; gây màu nước; chọn và thả giống theo quy trình tạm thời nuôi tôm an toàn trong vùng dịch bệnh và hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm nước lợ thâm canh, bán thâm canh hạn chế dịch bệnh.

1. Công tác xử lý nước và lấy nước vào ao chứa và ao nuôi

Bước 1: Lấy nước vào ao lắng qua túi lọc bằng vải dày nhằm loại bỏ rác, ấu trùng, tôm, cua, còng, ốc, côn trùng, cá tạp. Để lắng 3 – 7 ngày.

Bước 2: Chạy quạt nước liên tục trong 2 – 3 ngày để kích thích trứng tôm, ốc, côn trùng, cá tạp nở thành ấu trùng.

Bước 3: Diệt tạp, diệt khuẩn nước cấp trong ao lắng vào buổi sáng (8h) hoặc buổi chiều (16h) bằng Chlorine nồng độ 20 – 30 ppm (20 – 30kg/1.000m³ nước), hoặc những chất diệt tạp có tên trong Danh mục được phép lưu hành tại Việt Nam (không dùng thuốc bảo vệ thực vật và các chất cấm).

Một số  hoá chất có thể dùng để diệt tạp, diệt khuẩn nước:

– Thuốc tím (KMnO₄): 20 – 50 kg/ha, tạt đều khắp ao và để ít nhất sau 24 giờ mới gây màu nước.

– BKC (Benzalkonium Chlorinde) ≥ 50%: là 3 – 5ppm (30 – 50kg/ha).

– Hợp chất Iodine  ≥ 10%: 1 – 3 lít/1.000 m³ nước.

Lưu ý: Chỉ sử dụng một trong các hoá chất: hoặc thuốc tím, hoặc Chlorine , hoặc BKC, hoặc Iodine. Nếu sử dụng Chlorine để diệt trùng thì trước đó từ 3 – 5 ngày không nên sử dụng vôi vì vôi làm tăng pH, giảm khả năng diệt trùng của Chlorine.

 Bước 4: Quạt nước liên tục trong 10 ngày để phân hủy dư lượng Chlorine. Kiểm tra dư lượng chlorine trong nước bằng thuốc thử.

 Bước 5: Thả cá rô phi vào ao chứa: 50kg cá rô phi đơn tính, cở cá 50gr/con/3.000m².

Bước 6: Lấy nước từ ao chứa đã được xử lý vào ao nuôi qua túi lọc.

Lưu ý:   

– Đối với ao chứa duy trì nuôi cá rô phi liên tục trong suốt quá trình.

– Không lấy nước vào ao khi: (1) nước ngoài kênh/mương có nhiều váng bọt, màng nhầy, nhiều phù sa; (2) nguồn nước nằm trong vùng có dịch bệnh; (3) nước có hiện tượng phát sáng vào ban đêm.

2. Gây màu nước

Gây màu nước giúp phát triển vi sinh vật phù du, ổn định môi trường nước, tạo môi trường thuận lợi hạn chế tôm bị sốc, tăng tỉ lệ sống.

Sử dung các chế phẩm vi sinh của các công ty có uy tín, có nguồn gốc rõ ràng (như TA-GOLD, Rhodo powder, Pro BCS…) được ủ với cám gạo, mật đường, bột đậu nành…trước khi tạt vào ao nuôi để gây màu nước.

Kết hợp với đánh vôi Dolomite + CaCO­₃

Hai ngày sau khi cấp nước vào ao nuôi, gây màu nước bằng cách:

Cách 1: bằng cám ủ (thành phần: cám gạo, bột đậu nành, bột cá phối trộn theo tỷ lệ 2:2:1. Nấu chín, ủ trong 2 – 3 ngày).

Bước 1: Lúc 7-8h sáng: bón vôi đen Dolomite CaMg(CO₃)² hoặc vôi nông nghiệp CaCO₃ liều lượng 100 – 150 kg/1000 m³.

Bước 2: Lúc 10-12h trưa: bón cám ủ liều lượng 3 – 4 kg/1000m³.

Lặp lại 2 bước trên liên tục trong 3 – 5 ngày đến khi độ trong của nước đạt 30 – 40 cm.

Cách 2: bằng mật đường + cám gạo + bột đậu nành (tỷ lệ 3:1:3) ủ trong 12 giờ.

– Lúc 9-10 giờ sáng: bón mật đường + cám gạo + bột đậu nành đã qua ủ với liều lượng 2-3 kg/1.000m³ nước ao, tạt liên tục 3 ngày.

– Khi màu nước trong ao chuyển sang màu của tảo khuê (vàng hay nâu nhạt) hay màu xanh vỏ đậu thì tiến hành thả giống.

– Đối với những ao khó gây màu nước, hay màu nước không bền nên bổ sung thêm các thành phần khoáng, Silic để giữ màu nước cho ao nuôi.

Lưu ý:

– Không dùng phân vô cơ gây màu nước

– Kiểm tra và điều chỉnh các yếu tố môi trường nước ao nuôi đảm bảo trong ngưỡng thích hợp trước khi thả giống, như sau:

TT	Thông số	Đơn vị	Giá trị cho phép
1	Hàm lượng oxy hòa tan (DO)	mg/l	> 4
2	pH		7 – 9, dao động trong ngày không quá 0,5.
3	Độ mặn	‰	5 – 35
4	Độ kiềm	mg/l	60 – 180
5	Độ trong	cm	30 – 40
6	NH3	mg/l	< 0,3
7	H2S	mg/l	< 0,05
8	Nhiệt độ	0C	18 – 33

3. Chuẩn bị hệ thống quạt và thời gian sử dụng

a. Vị trí đặt cánh quạt nước

– Cách bờ 1,5 m.

– Khoảng cách giữa 2 cách quạt nước 60 – 80 cm, lắp so le nhau.

– Tùy theo hình dạng ao mà bố trí cánh quạt nước nhằm tạo được dòng chảy tốt nhất và cung cấp đủ nhu cầu oxy cho tôm nuôi.

– Đối với nuôi tôm chân trắng: Tôm chân trắng đòi hỏi oxy rất lớn. Do đó, tùy theo mật độ thả nuôi có thể thiết kế hệ thống quạt nước bằng cánh quạt nhựa hoặc kết hợp cánh quạt nhựa và cánh quạt lông nhím hoặc các cánh quạt cung cấp oxy khác để cung cấp oxy cho ao nuôi. Vòng tua của cánh quạt nhựa nên >120 vòng/phút.

Diện tích ao (m2)	Mật độ (con/m2)	Số lượng dàn quạt cánh	Số lượng dàn quạtlông nhím
3.000	30 – 60	4 dàn (10 cánh quạt/dàn)	1
	60 -100	4 dàn (10 cánh quạt/dàn)	2
4.000 – 5.000	30 – 60	6 dàn (10 cánh quạt/dàn)	2
	60 – 100	6 dàn (10 cánh quạt/dàn)	3-4

b. Thời gian sử dụng

Bố trí hệ thống quạt nước và thời gian chạy quạt nước phải đảm bảo nhu cầu oxy cho tôm nuôi, đặc biệt thời điểm chiều tối/đêm/gần sáng khi hàm lượng oxy hòa tan giảm dần/xuống thấp nhất trong ngày. Cần tăng cường thời gian chạy quạt hoặc bố trí thêm hệ thống quạt cho tôm nuôi, đặc biệt vào những thời điểm nắng nóng hoặc mưa kéo dài.

4. Chọn và thả giống

a. Chọn giống

– Chọn mua tôm giống từ các cơ sở có uy tín, có phiếu xét nghiệm âm tính về các mầm bệnh MBV, đốm trắng, đầu vàng, taura, IMNV, hoại tử gan tụy …

– Cỡ giống: tôm thẻ chân trắng P₁₂ trở lên tương ứng chiều dài 9 – 11mm.

– Cảm quan đánh giá về kích cở, màu sáng, sắc tố thể hiện rõ, đôi râu khép lại, các đốt bụng thon dài, cơ bụng căng đầy, đầu và thân cân đối. Tôm bơi khoẻ ngược dòng nước, bám vào thành bể tốt. Phản xạ tốt khi gõ vào dụng cụ chứa. Phụ bộ hoàn chỉnh, không có ký sinh trùng bám, không bệnh phát sáng.

– Kiểm tra sức khỏe tôm giống bằng cách gây sốc bằng formol: Thả 100 – 200  tôm giống vào chén hoặc cốc thủy tinh đựng dung dịch formol nồng độ 100 ppm và theo dõi trong 30 phút, nếu tỷ lệ sống > 95% là đạt yêu cầu.

b. Thả giống:

Mật độ thả:

60 – 80 con/m² (những hộ có kinh nghiệm và đủ điều kiện).

 Cách thả:

– Thả vào sáng sớm hoặc chiều mát. Cân bằng nhiệt độ nước giữa bao giống và nước ao nuôi bằng cách ngâm bao giống trong ao cho đến khi cân bằng nhiệt. Sau đó, cho nước từ từ vào bao, cầm phía đáy bao từ từ dốc ngược để tôm giống theo nước ra ao nuôi.

– Trước khi thả giống cần chạy quạt nước từ 8 – 12 giờ để đảm bảo lượng oxy hòa tan trong ao phải lớn hơn 4 mg/l.

– Thả đều các điểm trong ao là tốt nhất.

Theo Sỹ Công – Chi cục Nuôi trồng Thuỷ sản, Sở NN&PTNN Hà Tĩnh, 30/03/2015