“Nhờ làm mô hình tôm lúa mà tôi nuôi hai đứa con và mua thêm được vài mẫu ruộng để mở rộng diện tích hơn nữa. Tết này gia đình tôi sung túc, vui vẻ lắm!”, anh Trần Văn Thức (ấp Tà Ky, xã Ninh Hòa, huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu) nói.
Từ khi biết và chọn giống lúa lai để canh tác đã được 3 năm, năm nào cũng trúng mùa, thu hoạch trung bình khoảng 10 tấn/ha. Không chỉ có thế, cấy lúa xong nuôi tôm cũng rất đạt vì Arize B-TE1 có bộ rễ ăn sâu, cải tạo môi trường ao tôm rất tốt và rơm rạ nhiều nên làm thức ăn cho tôm cũng rất hay.
Rời Ninh Hòa, tôi tìm đến gia đình ông Lê Văn An ở ấp Bình Dân (Lộc Ninh, Hồng Dân) cũng đang thu hoạch lúa lai Arize B-TE1 với diện tích là 5,7 ha. Năm đầu tiên sạ giống lúa này, ông chẳng ngại ngần bày tỏ: “Tôi thấy nhiều bà con nông dân cạnh đây như nhà anh Hạnh, nhà thằng Khánh đã canh tác nhiều năm nay giống lúa này, thu nhập cao, làm giàu được nhưng do tính tôi hơi bảo thủ và ngại đầu tư nên vẫn dùng giống địa phương.
Bây giờ thì tôi thực sự tiếc vì đã bỏ qua cơ hội nhiều năm liền. Lúa sạ rất thưa nhưng cho năng suất dữ, 1.260 kg/công 1.300 m2 (tương đương gần 10 tấn/ha). Trừ tất cả các chi phí tôi còn lời hơn 150 triệu đồng.
Canh tác một vụ tôm và một vụ lúa hay xen canh lúa – tôm được đánh giá là mô hình bền vững, hiệu quả cho vùng nước mặn. Trong quá trình canh tác tôm nông dân sử dụng thức ăn, phân bón tạo ra tảo, cặn bã dư thừa để lại trên nền đất nhiều chất dinh dưỡng. Không cải tạo ao nuôi tốt thì vụ nuôi tôm tiếp theo sẽ rất khó đạt hiệu quả vì ô nhiễm do lan truyền mầm bệnh từ vụ trước sang.
Vì vậy, sau khi kết thúc vụ nuôi tôm bà con nên chủ động rửa mặn thật kỹ và sử dụng nước mưa hoặc nước ngọt để canh tác một vụ lúa thì cây sẽ tận dụng nguồn dinh dưỡng có sẵn trên nền tôm, rễ sẽ hút đi những bùn bã hữu cơ dư thừa giúp cải tạo ao nuôi. Gốc rạ sau khi thu hoạch lúa cũng đồng thời là nguồn dinh dưỡng và là nơi trú ẩn của tôm ở vụ tiếp theo.
Việc canh tác này rất hiệu quả vì nông dân sẽ có hai nguồn thu nhập ổn định trong khi chi phí đầu tư thấp hơn so với canh tác tôm liên tục và rủi ro cũng ít hơn.
Trước đây, vì lợi nhuận của con tôm mà bà con đã quên đi lợi ích của cây lúa hay chỉ canh tác lúa theo kiểu truyền thống, sử dụng các giống lúa mùa địa phương năng suất thấp, chất lượng kém nên hiệu quả không cao.
Ông bà ta có câu “con tôm phải ôm gốc lúa” quả thật không sai. Trong những năm gần đây nông dân đã không những chú trọng mô hình này mà còn biết lựa chọn nhiều giống lúa chất lượng cao, thích nghi với điều kiện canh tác từng vùng, đặc biệt là giống lúa lai Arize B-TE1 của công ty Bayer.
Canh tác lúa trên đất nuôi tôm phụ thuộc vào nước mưa hay nước ngọt nên hằng năm thường xuống giống vào khoảng tháng 7 – 8 âm lịch và thu hoạch vào giai đoạn tháng Chạp trước Tết Nguyên đán.
Theo , Báo Nông nghiệp Việt Nam, 27/02/2015
